در دنیای امروز، سازمانها با چالشهای متعددی روبرو هستند و برای موفقیت و بقا در بازار، نیاز به یک رویکرد مدیریتی جامع و اثربخش دارند. مدیریت استراتژیک یکی از این رویکردهاست که به سازمانها کمک میکند اهداف خود را مشخص کرده و با استفاده از منابع و امکانات موجود، به آنها برسند. آیا تا به حال چیزی راجب مدیریت استراتژیک شنیدهاید؟ آیا اطلاعات کافی درباره مزایا و انواع آن دارید؟ در این مقاله میخواهیم شما را با مدیریت استراتژیک و مزایا و کاربردهای آن در زمینههایی مثل بازاریابی، منابع انسانی و غیره آشنا کنیم.
تعریف مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک یعنی تحلیل و نظارت بر نیازهای سازمان و برنامهریزی برای رسیدن به اهداف خود و ایجاد فضای رقابتی در سازمان؛ به زبان ساده یعنی استفاده از منابع فعلی سازمان برای رسیدن به هدف دلخواه. مدیران سازمانها پیوسته عملکرد گذشتهشان مورد بررسی قرار میدهند و با استفاده از آن برای آینده برنامهریزی میکنند. با مدیریت درست استراتژیهاست که میتوان بقای کسبوکار خود را تضمین کرد. مدیریت استراتژیک به شما این فرصت را میدهد تا امور مختلف را ارزیابی کنید و با استفاده از برنامهریزی مناسب، وضع کنونی و جایی که در آینده میخواهد به آن برسید را معین کنید و تاثیر برنامههای خود را بسنجید.
فرآیند مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک شامل پنج مرحله است که شامل هدفگذاری، تجزیه و تحلیل، تدوین استراتژی، اجرا و بازبینی و ارزیابی میشود. در ادامه هرکدام را مختصرا توضیح میدهیم.
تعریف ماموریت و هدف گذاری:
باید اهداف بلندمدت و کوتاهمدت را شناسایی کرده و کارهایی که برای رسیدن به هدف لازم است را تعیین کنید، سپس با در نظر گرفتن نیروی کار، هر کار را به بخشی که مسئول انجام آن است محول کنید.
تجزیه و تحلیل:
در این بخش، باید اطلاعاتی را جمعآوری کنید که به شما برای رسیدن به هدفتان کمک میکنند. هر اشکالی که میتواند در رسیدن به هدف سازمان تاثیرگذار باشد بررسی کرده و نقاط ضعف و قوت خود را بشناسید.
تدوین استراتژی:
باید لیستی از استراتژیهایی که مناسب شرایط فعلی هستند فراهم کرده و با توجه به انواع استراتژیها و نتیجهگیری درباره هدف، استراتژی مورد نظر خود را پیدا کنید.
اجرای استراتژی:
برای انجام این کار باید همه کارکنان را از اهمیت اجرای استراتژی مطلع کنید. برای اجرای استراتژی، از منابع مختلف مانند منابع مالی و انسانی استفاده کنید.
ارزیابی عملکرد:
این امر در شناخت موفقیت در رسیدن به اهداف به شما کمک میکند. با این کار فرصت اصلاح اشکالات و به دست آوردن تجربه برای اجرای استراتژیهای بعدی نصیب شما میشود.
انواع مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک انواع مختلفی دارد که در اینجا توضیح خواهیم داد:
استراتژی کسبوکار
در استراتژی کسبوکار تمرکز روی یک برنامه بلندمدت برای رسیدن به اهداف شرکت مثل افزایش سود یا افزایش فروش است. در این استراتژی، بازار و رقبا را تجزیه و تحلیل میکنیم، اهداف کوتاه مدت و بلند مدت برای خود تعریف میکنیم و یک چشمانداز کامل از استراتژی خود ایجاد میکنیم.
استراتژی رقابتی
در این استراتژی یک برنامه عملی طراحی و اجرا میکنیم که هدف آن پیشی گرفتن از رقبا در بازار است. تجزیه و تحلیل رقبا و شناسایی نقاط قوت و ضعف آنها و البته خودمان و ایجاد استراتژیهای مناسب برای برتری پیدا کردن بر رقبا اجزای یک استراتژی رقابتی هستند.
استراتژی نوآوری
در اینجا به دنبال ابتکار و توسعه محصولات و خدمات ارائه شده هستیم و سعی میکنیم یک مزیت رقابتی برای شرکت خود ایجاد کنیم؛ چیزی که باعث برتری ما به رقبا میشود.
استراتژی عملیاتی
استراتژی عملیاتی روی بهینهسازی منابع و فرآیندها برای ایجاد ارزشهای مهمتر و رسیدن به اهداف سازمانی تمرکز میکند که در آن پروسه عملیاتی فعلی را تحلیل میکنیم، اهداف را مشخص میکنیم و برنامه مناسب برای رسیدن به هدف را طراحی میکنیم.
مزایای مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک دارای مزایای متعددی است و کمک زیادی به مدیران میکند. مدیر شرکتی که مدیریت استراتژیک بلد است میتواند به آینده شرکت فکر کند و و برنامهریزی مناسب را انجام بدهد و با مدیریت استراتژیها، جهت حرکت سازمان و کارکنان را تعیین کند. برخلاف برنامه استراتژیک که یک بار انجام میشود، در مدیریت استراتژیک به طور پیوسته فرآیندهای مدیریتی و عملیاتی را بررسی و نظارت میکنیم که منجر به بهرهوری بالاتر میشود. از مهمترین مزایای مدیریت استراتژیک میتوان موارد زیر را برشمرد:
- افزایش تمرکز بر اهداف: با مدیریت استراتژیک میتوانیم اهداف خود را مشخص کرده و روی آنها تمرکز کنیم.
- بهبود تصمیمگیری: کمک میکند تصمیمات آگاهانه و مبتنی بر تجزیه و تحلیل بگیریم.
- افزایش کارایی و اثربخشی: مدیریت استراتژیک به ما این قدرت را میدهد تا از منابع و امکانات موجود به طور کارآمد و اثربخش استفاده کنیم.
- بهبود رقابتپذیری: مدیریت استراتژیک به سازمانها کمک میکند تا در بازار رقابتی، خود را از رقبا متمایز کنند و به اهداف خود برسند.
معایب مدیریت استراتژیک
اگرچه مدیریت استراتژیک از ابزارهای مهم مدیران است، اما دارای معایبی نیز هست که باید از آنها آگاه باشید:
- پیچیدگی فرآیند: مدیریت استراتژیک فرآیندی پیچیده است و نیاز به تخصص و تجربه زیادی دارد.
- نیاز به منابع و زمان: نیاز به منابع و زمان زیادی دارد و ممکن است پروسهای هزینهبر و طولانیمدت باشد.
- نیاز به تخصص و تجربه: مدیریت استراتژیک امری تخصصی است و ممکن است برای اجرای درست آن نیاز به مشاوران و کارشناسان متعدد داشته باشید.
سخن پایانی
در این مقاله کوتاه سعی کردیم آشنایی مختصری با مفهوم مدیریت استراتژیک برای شما ایجاد کنیم. مدیریت استراتژیک فرآیندی جامع و اثربخش است که سازمانها به وسیله آن میتوانند اهداف خود را مشخص کرده و با استفاده از منابع و امکانات موجود، به آنها دست پیدا کنند. این فرآیند شامل تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی، تدوین استراتژیهای مناسب، برنامهریزی برای اجرا و پایش و ارزیابی نتایج میشود. مدیریت استراتژیک دارای مزایا و معایب متعددی نیز هست که آنها را برشمردیم. اگر به مباحث مدیریتی علاقه دارید میتوانید مقالات دیگر ژیوارآموزان در این زمینه را مطالعه کنید.