MBA و DMA دو مورد از پرطرفدارترین دوره‌های تحصیلی در دنیای مدیریت هستند. شاید اسم این دوره‌ها به گوشتان خورده باشد و کنجکاو باشید که بدانید این دوره‌ها دقیقاً چه هستند و چه فرقی با هم دارند. آیا معادل مدرک ارشد و دکتری آکادمیک هستند یا نه؟ در این مقاله، به زبانی ساده، همه چیز را درباره این دوره‌ها برایتان توضیح می‌دهیم تا اگر قصد ادامه تحصیل در این دوره‌ها را دارید، بتوانید بهتر تصمیم بگیرید.
MBA چیست؟
اول با MBA شروع کنیم. MBA مخفف Master of Business Administration است، یعنی کارشناسی ارشد مدیریت کسب‌وکار. این دوره برای کسانی طراحی شده که می‌خواهند در زمینه‌های مدیریتی و کسب‌وکار پیشرفت کنند.
دوره MBA شامل مجموعه‌ای از درس‌های مختلف است که به شما کمک می‌کند در جنبه‌های مختلف مدیریت و کسب‌وکار مهارت پیدا کنید. این درس‌ها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- مدیریت مالی: یاد می‌گیرید چطور پول و منابع مالی شرکت را مدیریت کنید. این شامل تحلیل صورت‌های مالی، بودجه‌بندی، مدیریت ریسک و سرمایه‌گذاری است.
- بازاریابی: در این درس می‌فهمید چطور محصولات و خدمات را به بازار عرضه کنید و مشتری جذب کنید. موضوعات این درس شامل تحقیق در مورد بازار، استراتژی‌های بازاریابی، تبلیغات و برندینگ می‌شود.
- مدیریت منابع انسانی: با این درس مهارتهای لازم برای مدیریت کارکنان و تیم‌های کاری را یاد می‌گیرید؛ که شامل استخدام، آموزش، توسعه، ارزیابی عملکرد و مدیریت تعارضات می‌شود.
- استراتژی کسب‌وکار: یاد می‌گیرید چطور برای شرکتتان برنامه‌های بلندمدت و استراتژی‌های موفق طراحی کنید. این درس شامل تحلیل محیط کسب‌وکار، شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها و تدوین استراتژی‌های رقابتی می‌شود.
- عملیات و زنجیره تأمین: نحوه مدیریت تولید و توزیع محصولات را می‌آموزید که مدیریت تولید، لجستیک، کنترل کیفیت و بهینه‌سازی فرآیندها بخشی از این درس هستند.
چرا MBA بخوانیم؟
این مدرک می‌تواند درهای زیادی را در دنیای کسب‌وکار به روی شما باز کند. با داشتن MBA، شما میتوانید در موقعیت‌های مدیریتی و اجرایی شرکت‌های بزرگ مشغول به کار شوید. همچنین، این دوره به شما مهارتهای لازم برای راه‌اندازی و مدیریت کسب‌وکار خودتان را می‌دهد.
شما با گذراندن دوره MBA از این مزایا بهره خواهید برد:
ارتقای شغلی:
داشتن مدرک MBA می‌تواند به شما کمک کند تا موقعیت‌های استخدامی بهتر و با حقوق بالاتری در شرکت‌ها پیدا کنید.
شبکه‌سازی:
در دوره MBA، شما با افراد حرفه‌ای زیادی از زمینه‌های مختلف آشنا خواهید شد که ایجاد ارتباطات موثر با آنها در آینده شغلی‌تان به شما کمک زیادی می‌کند.
مهارتهای مدیریتی:
شما همچنین در این دوره مهارتهای لازم برای مدیریت و رهبری تیم‌ها و سازمان‌ها را پیدا می‌کنید.
فرصت‌های بین‌المللی:
مدرک MBA می‌تواند فرصت‌های شغلی زیادی را برای کار در شرکت‌های بین‌المللی در اختیار شما بگذارد.
چطور در دوره MBA شرکت کنیم؟
برای ورود به دوره MBA معمولاً باید یک مدرک کارشناسی داشته باشید. در واقع باید قبل از ورود به دوره MBA مدرک کارشناسی مربوط به حوزه کاری خود را دریافت کرده باشید. بیشتر دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی از شما می‌خواهند که قبل از پذیرش در دوره MBA، تجربه کاری هم داشته باشید. شما با داشتن کمی سابقه کاری مطالب درسی را بهتر درک خواهید کرد و بهتر میتوانید آنها را در محیط کار به کار بگیرید.
دوره DBA چیست؟
DBA مخفف Doctor of Business Administration، به معنای دکترای مدیریت کسب‌وکار است. کسانی که می‌خواهند در زمینه‌های تحقیقاتی و آموزشی مدیریت و کسب‌وکار فعالیت کنند، باید در این دوره شرکت کنند.
دوره DBA شامل درس‌های پیشرفته‌تری نسبت به MBA هست و بیشتر روی تحقیق و پژوهش تمرکز دارد. موارد زیر مهمترین درس‌های دوره DBA را شامل میشوند.
تحقیق و روش‌های علمی:
چطور تحقیقات علمی انجام بدهید و نتایج آنها را تحلیل کنید که روش‌های کمی و کیفی تحقیق، طراحی پژوهش و تحلیل داده‌ها را شامل می‌شود.
تئوری‌های مدیریت:
با تئوری‌ها و مفاهیم پیشرفته مدیریت آشنا می‌شوید. مطالعه نظریات مختلف مدیریت، از جمله مدیریت استراتژیک، رفتار سازمانی و مدیریت تغییر اجزایی از این درس هستند.
تحلیل داده‌ها:
مهارتهای لازم برای تحلیل داده‌های کسب‌وکار را به دست می‌آورید. استفاده از ابزارها و تکنیک‌های آماری برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری موضوعاتی هستند که به آنها پرداخته می‌شود.
پروژه‌های تحقیقاتی:
شما باید یک پروژه تحقیقاتی جامع را تکمیل کنید و نتایج آن را به صورت پایان‌نامه ارائه بدهید. پروژه شما می‌تواند شامل مطالعه موردی، آنالیز داده‌ها و ارائه پیشنهادهای مدیریتی باشد.
چرا دوره DBA را بگذرانیم؟
اگر علاقه دارید وقت خود را صرف امور تحقیقاتی و آموزشی کنید یا می‌خواهید در شرکت‌های بزرگ به عنوان مشاور یا مدیر ارشد فعالیت کنید، DBA می‌تواند انتخاب خوبی برای شما باشد. این مدرک به شما اعتبار و تخصص لازم برای تدریس در دانشگاه‌ها و انجام تحقیقات علمی را می‌دهد.
داشتن مدرک DBA به شما اعتبار علمی و حرفه‌ای بالایی می‌دهد که می‌تواند در زمینه‌های مختلف کاری شما را چند قدم جلوتر ببرد. با داشتن DBA میتوانید در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی به تدریس هم بپردازید و از آن کسب درآمد کنید. بعلاوه، این دوره به شما مهارتهای لازم برای انجام تحقیقات علمی پیشرفته را می‌دهد که می‌تواند به بهبود فرآیندها و استراتژی‌های مدیریتی کمک کند. همچنین میتوانید با داشتن DBA به عنوان مشاور حرفه‌ای در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف فعالیت کنید و به آنها در حل مسائل و مشکلات کمک کنید.
چطور در دوره DBA شرکت کنیم؟
برای ورود به دوره DBA باید مدرک MBA یا معادل آن را از قبل داشته باشید. یعنی علاوه بر مدرک کارشناسی در رشته خود به مدرک MBA به عنوان پیش‌نیاز شرکت در DBA نیاز دارید. همچنین، یکی از ملاک‌های مهم دانشگاه‌ها داشتن تجربه کاری و تحقیقاتی مناسب در زمینه کاری خودتان است. برخی موسسات برای مقالات منتشر شده شما نیز امتیاز قابل توجهی در نظر می‌گیرند.
آیا MBA و DBA آیا معادل مدرک ارشد و دکتری هستند؟
حالا که با MBA و DBA آشنا شدیم، به پاسخ این سوال می‌رسیم که آیا این دوره‌ها معادل مدرک کارشناسی ارشد و دکتری هستند یا نه؟
دوره MBA همانطور که از اسمش پیداست، برخلاف مدرک آن که ارزش آکادمیک ندارد، از نظر ارزش علمی مانند یک دوره کارشناسی ارشد است، چون قبل از ورود به آن باید دوره کارشناسی خود را گذرانده باشید؛ ولی از نظر تجربی و دانش عملی، گاهی حتی از ارشد آکادمیک ارزشمندتر است چون شما را با کسب‌وکارهای واقعی آشنا و برای شروع کار آماده خواهد کرد. با همین دیدگاه، دوره DBA هم مانند دکتری محسوب می‌شود اما مدرک آن صرفا یک گواهی دوره عملی است نه مدرک دانشگاهی. تفاوت اصلی DBA با دکترای آکادمیک (PhD) این است که بیشتر روی کاربردهای عملی و مدیریتی تمرکز دارد تا تئوری‌های علمی.
به صورت کلی میتوان اینطور گفت که مدرک MBA و DBA معادل کارشناسی ارشد و دکتری مدیریت کسب‌وکار نیستند اما اگر با هولوگرام وزارت علوم به شما اعطا شوند قابل ترجمه هستند و مدارک معتبری در حد مدارک فنی حرفه‌ای محسوب میشوند.
تفاوت‌های کلیدی MBA و DBA
هدف اصلی دوره MBA این است که به دانشجویان مهارتهای عملی و کاربردی مدیریت کسب‌وکار را آموزش بدهد. در حالی که در دوره DBA دانشجویان مهارتهای تحقیقاتی و تحلیلی پیشرفته را آموزش می‌بینند.
از نظر محتوای دوره،MBA بیشتر شامل درس‌های عملی و کاربردی مثل مدیریت مالی، بازاریابی، مدیریت منابع انسانی و استراتژی کسب‌وکار است و محتوای دوره DBA بیشتر شامل درس‌های تحقیقاتی و تحلیلی مثل روش‌های تحقیق، تحلیل داده‌ها و تئوری‌های مدیریت می‌شود.
کسانی که به دنبال ارتقای شغلی و کسب مهارتهای مدیریتی هستند دوره MBA و آنهایی که می‌خواهند در یک سطح بالاتر فعالیت کنند و به دنبال آموزش و تحقیقات هستند باید دوره DBA را بگذرانند.
دوره MBA معمولاً بین 6 ماه تا 1 سال و نیم طول می‌کشد و شامل درس‌ها و پروژه‌های عملی است. دوره DBA معمولاً بین 1 تا 2 سال طول می‌کشد و غالبا شامل پروژه‌های تحقیقاتی است.
نحوه انتخاب بین MBA و DBA
به عنوان مهمترین نکته در نظر داشته باشید در دست داشتن مدرک MBA ( یا معادل آن) برای ورود به دوره DBA واجب است! با این توضیح، چطور می‌توانیم بین این دو دوره یکی را انتخاب کنیم؟
- اولین قدم برای انتخاب بین MBA و DBA تعیین اهداف شخصی و حرفه‌ای خودتان است. اگر هدف ارتقای شغلی و کسب مهارتهای مدیریتی را دارید، MBA باید انتخاب شما باشد. اما اگر می‌خواهید به دنیای تحقیقات و آموزش وارد شوید،DBA گزینه مناسب شماست.
2. دومین قدم این است که تجربه کاری و تحصیلی خود را بررسی کنید. برای ورود به دوره MBA تجربه کاری ارزشمند شما به موفقیت در این دوره کمک خواهد کرد. در حالی که برای DBA تجربه تحقیقاتی و علمی‌تان به کمکتان خواهد آمد. همچنین، داشتن مدرک MBA یا معادل آن برای ورود به دوره DBA الزامی هست.
3. در سومین گام ضروری است برنامه‌های درسی و محتوای دوره‌های MBA و DBA را بررسی کنید و ببینید کدام یک از این دوره‌ها بیشتر با علاقه‌ها و نیازهای شما همخوانی دارد. اگر به درس‌های عملی و کاربردی علاقه دارید، MBA و اگر به تحقیق و تحلیل علاقه دارید،DBA گزینه بهتری است.
4. در آخرین مرحله با افراد متخصص و یک مشاور تحصیلی کاربلد صحبت کنید و از تجربیات آنها استفاده کنید تا بهترین تصمیم را برای ادامه تحصیل و پیشرفت حرفه‌ای بگیرید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم شما را با دو دوره تحصیلی MBA و DBA آشنا کنیم و به شما در شناخت دوره مناسب‌تان کمک کنیم. هر دو دوره می‌توانند فرصت‌های شغلی زیادی را برایتان به ارمغان بیاورند و مهارت‌ها و دانش لازم برای موفقیت در دنیای کسب‌وکار را به شما بدهند. اگر علاقه به مدیریت و کسب‌وکار دارید و به دنبال یک مسیر تحصیلی و حرفه‌ای جذاب هستید، حتماً این دوره‌ها را در نظر داشته باشید.
لازم بذکر است که هریک از این دوره‌ها گرایش‌های خاصی خود را دارند که براساس نوع کار و اهدافتان میتوانید از بین آنها انتخاب کنید، این گرایش‌ها شامل دوره‌ی عمومی، گرایش بازاریابی، گرایش استراتژی، گرایش مدیریت منابع انسانی، گرایش مدیریت رفتار سازمانی و… هستند که در آموزشگاه‌های مختلف ممکن است همه یا تعدادی از این موارد ارائه شوند.
