رشته اتاق عمل یکی از رشته‌های تخصصی و حیاتی در حوزه علوم پزشکی است که به آماده‌سازی و انجام مراحل مختلف جراحی مربوط می‌شود. این رشته با هدف ارائه خدمات پزشکی به بیماران در حین عمل‌های جراحی، همکاری نزدیک با جراحان و تیم پزشکی را شامل می‌شود. کارشناسان اتاق عمل با دانش فنی و تخصص خود، مسئولیت‌هایی مانند آماده‌سازی ابزارهای جراحی، مراقبت از بیمار در حین عمل، و نظارت بر وضعیت عمومی بیمار را بر عهده دارند. علاوه بر این، مهارتهای ارتباطی و توانایی مدیریت شرایط اضطراری نیز برای یک فرد شاغل در این رشته اهمیت بسیاری دارد. این رشته برای کسانی که به حوزه پزشکی علاقه دارند و تمایل به کار در محیط‌های پرچالش و پویا دارند، انتخاب مناسبی است.
معرفی رشته تکنولوژی جراحی:
رشته کارشناسی اتاق عمل یا تکنولوژی جراحی شاخه‌ای از علوم پزشکی است که یکی از زیرشاخه‌های رشته علوم تجربی است. در ایران رشته اتاق عمل همانند هوشبری جزو زیرگروه‌های پرستاری است و کلیه امتیازات پرستاران را داراست و جزو رشته‌های پیراپزشکی محسوب می‌شود. طی این دروه دانشجویان تکنولوژی‌های نوین جراحی تخصصی را می‌آموزند و به اداره بیمار؛ قبل، حین و بعد از عمل جراحی کمک می‌کنند. دراین رشته تمام واحدهای تخصصی جراحی به دانشجویان آموزش داده می‌شود و فرد کارشناس پروسه‌های جراحی‌های مختلف را فرامیگیرد ولی به تنهایی جراحی نمی‌کند و به جراح کمک می‌کند تا جراحی پیش برود. کارشناسان اتاق عمل به عنوان فرد سیرکولر(سیار)، اسکراب و یا اد جراحی در اتاق عمل ایفای نقش می‌کنند.
واحدهای درسی رشته اتاق عمل
تعداد واحدهای درسی این رشته به صورت کلی ۱۳۰ واحد می‌باشد که شامل ۲۲ واحد دروس عمومی، ۷۴ واحد دروس پایه و اختصاصی، ۱۸ واحد کارآموزی و ۱۶ واحد کارآموزی در عرصه می‌باشد.
دروس عمومی رشته تکنولوژی جراحی شامل:
اندیشه اسلامی، ادبیات فارسی، اخلاق اسلامی، زبان عمومی، انقلاب اسلامی، تربیت بدنی، تاریخ وتمدن اسلامی، تربیت بدنی۲، تفسیر قرآن، دانش خانواده و جمعیت
دروس اختصاصی رشته تکنولوژی جراحی شامل:
تشریح۱و۲، فیزیولوژی۱ و ۲، آشنایی با بیماریهای داخلی و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی گوارش و غدد و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی زنان و اورولوژی (اداری – تناسلی)، تکنولوژی جراحی توراکس (قلب و عروق) و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی در اورژانس، تروما و بحرانها و حوادث غیر مترقبه و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی اعصاب و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی ENT فک و صورت و دهان و دندان و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی ارتوپدی و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی ترمیمی، پوست و سوختگی و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی چشم و مراقبتهای آن، تکنولوژی جراحی اطفال و نوزادان و مراقبتهای آن، باکتریولوژی و انگل شناسی، بیوشیمی، آسیب شناسی و بافت شناسی، خون شناسی و انتقال خون، آشنایی با وسایل و تجهیزات اتاق عمل، ایمونولوژی، بیهوشی و مراقبتهای آن، آمار حیاتی، روش احیای قلبی و ریوی و اصول مراقبت های ویژه، روش تحقیق در اتاق عمل، اصول مراقبت در اتاق بهبودی، فناوری اطلاعات در اتاق عمل، فوریتهای پزشکی، فیزیک پزشکی و الکتریسیته و رباتیک و کاربرد آن در اتاق عمل، مدیریت در اتاق عمل، روان شناسی عمومی، اخلاق حرفه‌ای در اتاق عمل، داروشناسی، آشنایی با کلیات تصاویر رادیولوژی رایج در اتاق عمل، اصطلاحات پزشکی، زبان تخصصی، بهداشت روان در اتاق عمل، بهداشت در اتاق عمل، اصول و فنون مهارتهای بالینی، اصول و فنون عملکرد فرد اسکراب، تغذیه در جراحی، اصول استریلیزاسیون و ضد عفونی، مقدمه‌ای بر تکنولوژی اتاق عمل، اصول استریلیزاسیون و ضد عفونی، کارآموزی مهارتهای بالینی، کارآموزی رفتار در اتاق عمل، کارآموزی بخش استریل مرکزی، کارآموزی اصول و فنون عملکرد فرد سیار، کارآموزی اصول و فنون عملکرد فرد اسکراب، کارآموزی تکنیک اتاق عمل ۱و ۲، کارآموزی روشهای احیای قلبی ریوی، کارآموزی اصول مراقبت در اتاق بهبودی، کارآموزی در اتاق عمل اورژانس، کارآموزی مدیریت در اتاق عمل
دروس کارآموزی در عرصه رشته اتاق عمل شامل:
کارآموزی در عرصه ارتوپدی، کارآموزی در عرصه چشم، کارآموزی در عرصه فک و صورت، کارآموزی در عرصه اتاق عمل اعصاب، کارآموزی در عرصه توراکس، کاراموزی در عرصه اتاق عمل جراحی پلاستیک و ترمیمی، کارآموزی در عرصه ENT، کارآموزی در عرصه زنان، کارآموزی در عرصه اطفال، کارآموزی در عرصه اورولوژی (ادراری ـ تناسلی)، کارآموزی در عرصه جراحی گوارش و غدد، کارآموزی در عرصه قلب و عروق، کارآموزی در عرصه در یک حیطه جراحی ( انتخابی)
بازار کار رشته اتاق عمل (تکنولوژی جراحی)
دانشجویان این رشته پس از فارغ‌التحصیل شدن، مسیرهای مختلفی پیش رو دارند و بازار کار بسته به محیط کار، توانایی و مهارت افراد متفاوت است. این افراد می‌توانند در مراکز خدماتی-درمانی مختلفی مثل اتاق عمل، کلینیک‌ها، اورژانس، بخش‌های جراحی، آندوسکوپی و… مشغول به کار شوند.
درآمدی که از هر رشته‌ای می‌توان به دست آورد، ملاک و معیار مهمی برای ورود به هر رشته است. در رشته اتاق عمل بعد از استخدام، فرد در بیمارستان درآمد متوسطی دارد که تا حدودی قابل افزایش نیست و باتوجه به شهر و بیمارستان متفاوت است. اما خارج از کار اصلی، فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند با جراحان مختلف قرارداد ببندند و به عنوان اد مخصوص جراح به درآمدهای بالایی برسند.
اگر می‌خواهید تکنولوژی جراحی بخوانید، بدانید...
با توجه به شرایط کاری این رشته مبنی بر کار در محیط اتاق عمل، فرد باید از لحاظ روحی و جسمی قدرت و توانایی بالایی داشته باشد. ممکن است فرد با صحنه‌هایی مواجه شود که به شدت تحت‌تاثیر قرارگیرد. پس باید بتواند آرامش خود را حفظ کرده و همچنین در مواقع بحرانی، قادر به تصمیم گیری درست و اولویت بندی کارها باشد. سرعت عمل و دقت بالا از خصوصیات لازم برای کار در این رشته می‌باشد. تحصیل و کار در این زمینه، به افرادی که از جراحی و خون واهمه دارند توصیه نمی‌شود. یکی از مشکلات احتمالی این رشته، به دلیل ساعت‌های طولانی سرپا ایستادن، ابتلا به آرتروز است. همچنین ابتلا به بیماریهای واگیر و عفونی یکی دیگر از خطرات این رشته است.
طول دوره تحصیل در رشته اتاق عمل
طول دوره تحصیل در مقطع کارشناسی رشته اتاق عمل چهار سال است که کارآموزی‌ها معمولا از ترم ۲ یا ۳ آغاز می‌شود و سال آخر تحصیل، کارآموزی در عرصه هست. فارغ‌التحصیلان این رشته نیز همانند رشته پرستاری دو سال طرح اجباری را باید بگذرانند.
نکاتی درباره ادامه تحصیل در رشته تکنولوژی جراحی
از مزیت‌های ادامه تحصیل در رشته اتاق عمل، فاصله گرفتن از فضای بالینی است و فرد در مقطع ارشد می‌تواند وارد محیط آموزش شود. در رشته اتاق عمل امکان ادامه تحصیل تا مقطع ارشد وجود دارد و کسانی که فارغ‌التحصیل این این رشته باشند می‌توانند یا ارشد اتاق عمل بگیرند یا ارشد برخی رشته‌های دیگر. همچنین فارغ‌التحصیلان رشته پرستاری و هوشبری نیز می‌توانند در ارشد اتاق عمل شرکت کنند. اما در ایران همچنان برای این رشته، امکان تحصیل در مقطع دکتری وجود ندارد.
رشته‌های مرتبط با تکنولوژی جراحی در آزمون ارشد
تکنولوژی اتاق عمل، پرستاری مراقبتهای ویژه نوزادان، پرستاری مراقبتهای ویژه، تکنولوژی گردش خون، علوم تشریح، فیزیولوژی، ژورنالیسم پزشکی، زیست فناوری پزشکی، آموزش پزشکی، آمار زیستی، آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، اپیدمیولوژی، اقتصاد بهداشت، ارگونومی، انفورماتیک پزشکی، ارزیابی فناوری سلامت (HTA)، تاریخ علوم پزشکی، سلامت و ترافیک، سلامت و رفاه اجتماعی، فناوری اطلاعات سلامت، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)، مهندسی پزشکی (بیومواد)، یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی، تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی.
سخن پایانی
در این بخش به معرفی رشته اتاق عمل و برخی جنبه‌های آن پرداختیم. درکنار تمامی مواردی که ذکر شد، رشته اتاق عمل، رشته‌ای پرهیجان، متنوع، پرانرژی و چالش برانگیز است که بشدت وسیع بوده و شما باید به اندازه کلیه جراحان دانش کسب کنید. البته که این موضوع امکان پذیر نیست و هر کارشناس در دو یا سه رشته حرفه‌ای می‌شود. باید توجه داشت که جراح لیدر تیم جراحی است و مسئولیت عمل جراحی با اوست و باید کامل از فرمان ایشان پیروی کنید. بعضی جراحان در اتاق عمل اخلاق خیلی دوستانه‌ای ندارند و اگر روحیه فرمانبری و کار تیمی ندارید، تحصیل در این رشته به شما توصیه نمی‌شود. در مجموع هر رشته‌ای مزایا، معایت و محدودیتهای خاص خود را دارد که در این مقاله به برخی از آنها پرداختیم. امیدواریم مطالب گفته شده در جهت انتخابی هرچه درست‌تر در زمینه‌ی آینده شغلیتان شما را یاری کند.
