معرفی رشته مامایی
فهرست مطالب
رشته مامایی یکی از زیر مجموعه‌های رشته‌های علوم پزشکی است که نقش قابل توجهی در زمینه بهداشت، درمان و آموزش سلامت دارد. در واقع رسالت اصلی رشته مامایی ارتقاء سطح بهداشت زنان و دختران جامعه است. در جامعه وقتی حرف از مامایی به میان می‌آید معمولا اکثر مردم به یاد زایمان طبیعی، زایشگاه و سروصدا های هنگام زایمان طبیعی می افتند. این رشته بسیار پر چالش، استرس آور و در عین حال بسیار شیرین است، پس بهتر است با شناخت کامل وارد این رشته شوید. در این مقاله سعی کرده‌ایم معرفی رشته مامایی از نگاه افراد درحال تحصیل و کار در این رشته را برای شما داشته باشیم.
نگاه کلی به رشته مامایی
مامایی در ایران در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می شود. طول دوره کارشناسی هشت ترم و معادل ۴ سال است. دروس رشته مامایی در دو ترم ابتدایی بیشتر علوم پایه است و از ترم سه بعد دروس تخصصی‌تر شروع میشود. در کنار دروس تئوری، دانشجویان موظف به گذراندن واحدهای کارآموزی در بیمارستانها، درمانگاه‌ها و مراکز جامع سلامت دانشگاه علوم پزشکی هستند. معمولاً در ترم‌های اول مهارتهای پایه‌ی پرستاری و مامایی (مانند تزریقات، سوند گذاشتن، پانسمان کردن، بخیه زدن و…) را آموزش می‌بینید و در ترم‌های بعدی، پروسیجرهای تخصصی مامایی را ابتدا مشاهده و سپس زیر نظر استاد انجام خواهید. در دو ترم آخر شما دروس تئوری نخواهید داشت و در مراکز درمانی مشغول به فعالیت میشوید و باید طبق دستور العمل دانشگاهی که در آن تحصیل می‌کنید، تجربه مدیریت تعداد خاصی زایمان را بدست بیاورید. در نهایت آزمون فینال از شما گرفته میشود که نشان دهنده صلاحیت بالینی شماست. لازم به ذکر است که طرح رشته مامایی اختیاری است. نکته مهم این است که دروس رشته مامایی باید به طور عمیق مطالعه شوند زیرا قرار است از آنها در بالین استفاده کنیم.
واحدهای درسی رشته مامایی
دروس پایه رشته مامایی
- بافت شناسی تئوری و عملی
- ایمنی شناسی تئوری و عملی
- انگل شناسی و قارچ شناسی
- بیوشیمی
- میکروب شناسی تئوری و عملی
- فیزیولوژی
- تشریح عمومی (آناتومی)
- اپیدمیولوژی
- آمار حیاتی
- روانشناسی عمومی
- زبان مقدماتی و عمومی
دروس تخصصی رشته مامایی
- تشریح تخصصی
- اصول تغذیه مادر و کودک
- آسیب شناسی عمومی و اختصاصی
- زبان تخصصی
- فارماکولوژی
- جنین شناسی
- ژنتیک
- نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
- بارداری و زایمان
- روانپزشکی
- اصول خدمات بهداشتی مامایی
- فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی
- حقوق پزشکی قانونی در مامایی
- نوزادان
- بی حسی بیهوشی و احیا در مامایی
- بیماری های کودکان
- بیماری های زنان
- بیماری های داخلی جراحی
- رادیولوژی و سونولوژِی مامایی
- اختلالات جنسی
کارآموزی‌های رشته مامایی
- کارآموزی اصول و مهارتهای پرستاری
- کارآموزی بارداری و زایمان طبیعی
- کارآموزی بارداری و زایمان غیر طبیعی
- کارآموزی نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
- کارآموزی نوزادان
- کارآموزی پزشکی قانونی
- کارآموزی بیماریهای زنان
- کاراموزی مادر و کودک و تنظیم خانواده
- کارآموزی بیماریهای داخلی و جراحی
- کارآموزی رادیولوژی سونوگرافی زنان
- کارآموزی بهداشت مادر و کودک
- کارآموزی اصول مدیریت و کاربرد آن در مامایی
بازار کار مامایی
افراد فارغ التحصیل رشته مامایی می توانند در بیمارستانها مراکز جامع سلامت و مراکز باروری و ناباروری مشغول فعالیت شوند. همچنین با اخذ شرایط لازم می تواند مطب دایر کنند و به صورت خصوصی فعالیت نمایند. البته شرایط تاسیس مطب خصوصی با سیاست گذاری‌های مختلف تغییر پیدا میکند. و لازم است از آخرین آیین‌نامه‌های مربوط به تاسیس مطب برای ماماها اطلاع پیدا کنید. به علاوه دانش آموختگان این رشته میتوانند با اخذ مدرک کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه‌ها به عنوان مدرس و هیئت علمی فعالیت کنند.
ادامه تحصیل در رشته مامایی
همانطور که ذکر شد شرایط ادامه تحصیل تا مقطع دکتری فراهم است. گرایش‌های کارشناسی ارشد مامایی عبارتند از: مامایی جامعه نگر- مدیریت مامایی -مشاوره در مامایی- آموزش مامایی- مامایی قانونی
همچنین گرایش های دکتری مامایی تخصصی عبارتند از: دکترای مامایی- دکترای بهداشت باروری.
در مقطع کارشناسی ارشد امکان انتخاب گرایش‌های دیگری که معمولا عمومی محسوب میشوند، مانند آناتومی، فیزیولوژی، ژنتیک و… نیز هست که با مراجعه به دفترچه انتخاب رشته ارشد میتوان از جزئیات آن به صورت دقیقتر مطلع شد.
تفاوت ماما و پزشک متخصص زنان
متخصص زنان هفت سال در دوره پزشکی عمومی و چهار سال تخصص زنان تحصیل میکند و اجازه انجام انواع جراحی ها زنان مثل سزارین، لاپاراسکوپی و… را دارد، همچنین نسبت به یک ماما حق تجویز دارو های بیشتری را دارد.
از وظایف یک ماما میتوان به انجام معاینات زنان، زایمان طبیعی، مراقبت نوزاد (اگر دختر باشد در دوران بلوغ و بعد از آن هم ادامه پیدا میکند)، مراقبت‌های پیش و پس از بارداری، مشاوره تنظیم خانواده، مشاوره بیماریهای زنان، مشاوره بلوغ و پیش از ازدواج، انجام تست‌های غربالگری، برگزاری کلاس‌های زایمان فیزیولوژیک، تعیین جنسیت، واکسیناسیون و … اشاره کرد.
اگر میخواهید مامایی بخوانید بدانید...
برای تحصیل در رشته مامایی لازم است که به دروس مربوط به علوم پزشکی، مخصوصا دروس تخصصی مامایی و زنان علاقه‌مند باشید. انجام زایمان طبیعی از مهم‌ترین وظایف شماست. باید توانایی کار کردن در بیمارستان و علاقه آن را در خود پیدا کنید. توجه کنید اتاق زایمان هم مثل اتاق عمل با خون و خونریزی زیاد همراه است، پس اگر حساسیت زیادی به این موارد دارید سعی کنید ابتدا به گزینه‌های دیگر فکر کنید، البته در طول تحصیل تمام این موارد برای شما عادی خواهد شد، مگر اینکه حساسیتتان بیش از حد باشد. باید بدانید که به عنوان یک ماما، حتی یک خطای کوچک‌تان میتواند باعث به خطر افتادن جان مادر و جنین شود و لازم است فردی دقیق و با وجدان کاری بالا باشید. همچنین باید توانایی مدیریت کردن موارد اورژانسی را در طول تحصیل کسب کنید.
نکات مثبت و منفی رشته مامایی
متاسفانه ماماها در برخی از بیمارستانها وظایف کاملا مشخصی ندارند و بعضی اختیارات آنها محدود میشود. در واقع گاهی جایگاه شغلی آنها بین پزشک و پرستار قرار میگیرد و باعث رقابت بین آنها میشود که این امر موجب دلسردی ماماها از کار میشود. ممکن است در برخی از بیمارستانها –خصوصا بیمارستانهای آموزشی- تعارضاتی بین ماماها و رزیدنت‌های زنان برای انجام زایمان طبیعی ایجاد شود. اگر کسی روحیه کارکردن در بیمارستان تحمل شیفت های طولانی و شلوغ را نداشته باشد، این رشته میتواند برایش آزار دهنده باشد. توجه کنید محیط کار شما خیلی تمیز نیست. اما از خوبی‌های این رشته، تنوع بازار کار است. اگر علاقه‌ای به کار کردن در بیمارستان ندارید، میتوانید مطب خصوصی راه اندازی کنید یا در مراکز جامع سلامت مشغول به کار شوید.
طرح رشته مامایی اختیاری است. ماماها مهر نظام پزشکی و حق نسخه نویسی دارند. محیط کار اکثرا شاد است و ارتباط مستقیم با بانوان و نوزادان و کودکان دارید. که این مورد هم میتواند خوب باشد و هم بد، تا حد زیادی بستگی به روحیات شما دارد.
