معرفی کارشناسی ارشد رشته بیوشیمی بالینی

فهرست مطالب

رشته بیوشیمی بالینی، یکی از شاخه­ های علوم پایه پزشکی است. این رشته بسیار طرفدار دارد، طوری که هر ساله تعداد زیادی شرکت­ کننده برای تحصیل در این رشته باهم رقابت تنگاتنگی دارند. این درحالی است که بعضی از سال­ها، ظرفیت پذیرش این رشته در دانشگاه­ های سراسر ایران (دولتی، شهریه پرداز و آزاد)، برای کارشناسی ارشد به 100 نفر و برای دکتری به 40 نفر هم نمی­رسد. بنابراین قبولی در این رشته ­ی بسیار سخت، نیازمند تلاش و اراده بالایی است. این رشته در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می­شود و در کل جزو رشته­ های سخت و در عین حال جذاب به حساب می­ آید. جالب است بدانید، رشته­ هایی مثل علوم آزمایشگاهی، پزشکی، پرستاری، مامایی و… باید واحد بیوشیمی عمومی یا بالینی را بگذرانند. اکثر دانشجوها از سختی این واحد می­گویند در حالی که در عین پیچیدگی و جزئی بودن مطالب، واحدی بسیار شیرین است.

به علم مطالعه و بررسی مولکول‌های موجود در سلول‌ها و بدن جانداران و نیز واکنش‌های شیمیایی بین آن­ها بیوشیمی گفته می­شود. در واقع در علم بیوشیمی به بررسی ساختار و عملکرد اجزاء سلولی مثل پروتئین‌ها، کربوهیدارت ‌ها، لیپیدها، اسیدهای نوکلئیک و انواع دیگر مولکول­های زیستی پرداخته می­شود. این علم به سوال­ هایی در مورد واکنش­های شیمیایی، چرخه­ ها و فرآیندهای درون بدن موجود زنده پاسخ می­دهد. بیوشیمی بالینی شاخه‌ای از بیوشیمی است که در آن به بررسی علت ایجاد بیماری­ها و ارتباط بیماری­ها از طریق بررسی مولکول­های زیستی پرداخته می­شود.

در بیوشیمی بالینی، نتیجه آزمایش‌های بالینی و بررسی­ مولکول­های زیستی در کنار علائم بیماری قرار می­گیرد و به تشخیص اختلالات و بیماری‌ها کمک می­کند. کاربرد این رشته به صورت تخصصی مربوط به قرن نوزدهم است که برای بار اول با استفاده از تست­ های شیمیایی به جست­وجوی برخی ترکیبات در مایعات بیولوژیکی پرداخته شد. علم بیوشیمی بالینی بسیار گسترده است و بررسی طیف وسیعی از بیماری­ها را در برمی­گیرد به همین خاطر در بین سایر علوم پایه، به آن علم مادر گفته می­شود.

احتمالا تا به حال برگه جواب آزمایش را از نزدیک دیده باشید. برگه­ ی آزمایش شامل قسمت­ها و تست­های مختلفی است. یکی از این قسمت­ها که می­توان گفت اکثر اوقات بیشترین تعداد تست را به خود اختصاص می­دهد، بخش بیوشیمی است؛ قسمت مربوط به تست­هایی مثل تست قند خون، کلسترول، تری­گلیسیرید، آنزیم­های کبدی (ALT و AST)، آنزیم­های قلبی، آلبومین، آهن، زینک، لیپوپروتئین­ها (LDL و HDL)، اوره، ویتامین دی، هورمون­ های مختلف و… دروس این رشته شامل بررسی مولکول­ها و ترکیبات مختلف درون سلول­ها یا مایعات بیولوژیک بدن و ارتباط آن­ها با بیماری­های مختلف است. همچنین چرخه­های مختلف بیولوژیکی مثل چرخه کربس، تنفس سلولی، تولید و مصرف گلوکز و… نیز در این رشته مورد بررسی قرار می­گیرد. پس در این رشته باید نام تعداد زیادی ترکیب شیمیایی و چرخه ­های مختلف را به خاطر بسپارید، که کار آسانی نیست!

باید بدانید که وزارت علوم نیز رشته ­ای تحت عنوان بیوشیمی ارائه می­دهد که با بیوشیمی بالینی وزارت بهداشت فرق می­کند. واژه «بالینی» خود گویای تفاوت بین این دو رشته می­باشد. بیوشیمی بالینی وزارت بهداشت، ماهیت پزشکی و تشخیص طبی دارد، در حالی که رشته بیوشیمی وزارت علوم، مفاهیم پایه­ای این علم را مورد بررسی قرار می­دهد. در کل از نظر بازار کار و جایگاه اجتماعی وضعیت رشته بیوشیمی بالینی بهتر از بیوشیمی می­باشد. با این حال کارشناسی ارشد بیوشیمی وزارت علوم نیز به علت اهمیت و پویایی این علم برای توسعه­ ی مفاهیم پایه و انجام کارهای پژوهشی مورد توجه علاقه­ مندان این رشته است.

کاربرد رشته و بازار کار

هدف از این رشته تربیت نیروی انسانی متعهد و کارآمد است که توانایی­ های مختلفی، از جمله آشنایی با اساس مولکولی سلولی بیوشیمی، بیوشیمی بالینی، تکنیک ­های تشخیص مولکولی، کنترل کیفی و روش­های تحقیق داشته باشند. بازار کار فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد رشته بیوشیمی، بسیار متنوع است، مثل آزمایشگاه­ های تشخیص طبی، آزمایشگاه ­های تحقیقاتی، آزمایشگاه بیوشیمی دانشگاه، آموزش در مدرسه یا دانشگاه یا مراکز آموزشی دیگر، شرکت­ های دانش بنیان، شرکت­ های تجهیزات پزشکی، کارخانه­ های تولید لوازم آرایشی یا مواد غذایی، سازمان انرژی اتمی، سازمان غذا و دارو، اداره آب و فاضلاب و خلاصه هر جایی که ردی از ارتباط بین مولکول­های زیستی و بیماری است! در صورت ادامه تحصیل در مقطع دکتری علاوه بر موارد گفته شده، فرد می­تواند به عنوان هیات علمی جذب دانشگاه­ ها شده و در واقع استاد دانشگاه شود. همچنین چندین دکترای علوم پایه در کنار هم می­توانند یک آزمایشگاه تشخیص طبی تاسیس کنند؛ که البته قوانین مربوط به آن تغییر می­کند و شرایط بسیار سختی هم دارد. باید بدانید که برای کار در آزمایشگاه­ های بالینی، باید کارشناسی علوم آزمایشگاهی داشته باشید.

ضریب دروس برای کنکور بیوشیمی بالینی

در کنکور کارشناسی ارشد وزارت بهداشت، ضرایب دروس رشته بیوشیمی بالینی به این صورت است: بیوشیمی عمومی ضریب 6، زیست سلولی مولکولی ضریب 2، شیمی آلی و عمومی ضریب 2 و زبان عمومی ضریب 3.

برای کنکور دکتری وزارت بهداشت، ضرایب به این صورت است: زیست سلولی مولکولی (20 سؤال) ضریب 2، ساختمان و عملکرد ماکرومولکول­ها، متابولیسم و اختالالت بالینی، بیوشیمی پیشرفته بافت­ها، تکنیک­های آزمایشگاهی (80 سؤال) ضریب 5 و زبان عمومی و تخصصی (30 سوال) ضریب 3.

رشته های مجاز برای شرکت در کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری بیوشیمی بالینی

معمولا کارشناسان فارغ التحصیل از رشته علوم آزمایشگاهی، در کنکور ارشد و دکتری این رشته، شرکت می­کنند. اما از بسیاری از رشته­ های دیگر نیز می­توان در کنکور این رشته شرکت کرد. برای کنکور ارشد بیوشیمی بالینی باید فرد یکی از مدارک زیر را داشته باشد: کارشناسی بیوشیمی، ویروس شناسی، ایمنی شناسی پزشكی، شیمی، علوم تغذیه، دارو سازی، زیست شناسی(کلیه گرایش­ها)، آموزش زیست شناسی (دبیری زیست شناسی)، زیست فناوری، علوم داروئی، علوم و صنایع غذائی، علوم آزمایشگاهی دامپزشكی، بهداشت و بازرسی گوشت، بهداشت مواد غذایی، دکترای حرفه ­ای داروسازی، بیوشیمی و زیست شناسی کلیه گرایش­ها.

مدارک تحصیلی مورد قبول جهت شرکت در آزمون دکتری بیوشیمی بالینی نیز به شرح ذیل است: کارشناسی ارشد بیوشیمی بالینی، بیوشیمی، داروسازی، علوم تغذیه، زیست شناسی گرایش بیوشیمی، شیمی (با پایه لیسانس بیوشیمی)، ایمنی شناسی، زیست فناوری، ژنتیک انسانی، نانوفناوری، دکتری عمومی پزشکی، دامپزشکی، داروسازی و دکتری حرفه ­ای علوم آزمایشگاهی، دکتری تخصصی بیوشیمی.

ادامه تحصیل کارشناسی ارشد بیوشیمی بالینی

افراد فارغ التحصیل از کارشناسی ارشد رشته بیوشیمی بالینی می­توانند در رشته­ ها مختلف و متنوعی ادامه تحصیل بدهند و مقطع دکتری خود را بگذرانند:

وزارت علوم: دکترای زیست‌شناسی (کلیه گرایش‌ها)

وزارت بهداشت: دکترای رشته ­های بیوشیمی بالینی، ژنتیک پزشکی، بیوتکنولوژی پزشکی، علوم تغذیه، مهندسی بافت، سم شناسی، توکسین­های میکروبی، علوم سلولی کاربردی، ایمنی شناسی پزشکی، نانوتکنولوژی پزشکی، خون شناسی آزمایشگاهی و علوم انتقال خون، داروسازی هسته ­ای، بیوتکنولوژی دارویی، زیست مواد دارویی، زیست پزشکی سامانه­ای، بیولوژی تولید مثل، انفورماتیک پزشکی، سلامت در بلایا و فوریت­ها، سلامت و رفاه اجتماعی، اپیدمیولوژی، مددکاری اجتماعی (به شرط داشتن کارشناسی مددکاری)، گفتار درمانی (به شرط داشتن کارشناسی گفتار درمانی).

تعداد واحدها و دروس کارشناسی ارشد

واحدهای مقطع کارشناسی ارشد به شرح ذیل است: 18 واحد اجباری، 6 واحد اختیاری، 8 واحد پایان­نامه و 11 واحد جبرانی.

دروس اجباری شامل: روش­های آزمایشگاهی، شناخت و کار با دستگاه­ها- بیوشیمی و تشخیص مولکولی- آنزیم شناسی- متابولیسم مواد سه­گتنه و اختلالات- بیوشیمی هورمون­ها و تومور مارکرها- بیوشیمی پیشرفته بافت­ها- بیوشیمی بالینی- سمینار- کارآموزی بیمارستان- پایان نامه.

دروس اختیاری شامل: ایمونوشیمی- هماتولوژی- روش تحقیق- بیوشیمی تغذیه- سیتوشیمی- بیوشیمی غشا و انتقال- مکانیسم مولکولی بیماری­ها- بیوانفورماتیک- آمار کاربردی. که دانشجو باید 6 واحد را از بین واحدهای ذکرشده بگذراند (معمولا واحدهای اختیاری به انتخاب دانشگاه­ها خواهد بود).

دروس جبرانی شامل: فیزیولوژی عمومی- بیوشیمی عمومی- ایمونولوژی عمومی- سیستم­های اطلاع­رسانی پزشکی. دانشجو موظف است با تشخیص گروه آموزشی و تایید شورای تحصیلات تکمیلی، تمامی یا تعدادی از این واحدها را بگذراند.

تعداد واحدها و دروس دکتری

مقطع دکتری به صورت کلی 50 واحد دارد به این صورت: 20 واحد اجباری، 10 واحد اختیاری، 20 واحد پایان نامه و 13 واحد جبرانی.

دروس اجباری شامل: بیوشیمی هورمون های بالینی- بیوشیمی غشا و اعصاب- بیوشیمی سرطان- مواد معدنی اصلی و کمیاب- بیوشیمی بالینی- کنترل متابولیکی و بیماری های مادرزادی- ایمونوشیمی- سمینار 1- سمینار 2- کارورزی در آزمایشگاه تشخیص طبی.

دروس اختیاری شامل: تکنولوژی آموزشی و روش تدریس- متابولیسم داروها و اثرات متقابل آنها با بیومارکر و مولکولها- کشت سلول- فیزیوپاتولوژی خون- مباحثی از فیزیولوژی (کلیه و ریه)- بیوانفورماتیک- رادیوایزوتوپ و کاربرد آن در پزشکی- ویتامین ها و نقش متابولیکی آنها- سم شناسی- روشهای بیوشیمی مولکولی- میکروسکوپ الکترونی. دانشجو موظف از 10 واحد از این 22 واحد را بگذراند.

دروس جبرانی شامل: بیوشیمی هورمون عمومی- متابولیسم مواد سه گانه- بیولوژی مولکولی- روشهای پیشرفته آزمایشگاهی و طرز کار با دستگاه ها- آمار حیاتی و کامپیوتر- روش تحقیق در علوم پزشکی– سیستم های اطلاع-رسانی پزشکی. دانشجو موظف است با تشخیص گروه آموزشی و تایید شورای تحصیلات تکمیلی، تمامی یا تعدادی از این واحدها را بگذراند.

سخن پایانی

همانطور که گفته شد رشته بیوشیمی بالینی، رشته ­ای بسیار سخت است اما اگر عاشق آن باشید چیزی جز شیرینی یادگیری حس نمی­کنید! به طور کلی علم بیوشیمی شامل سه قسمت بیوشیمی ساختمانی (که به بررسی ساختار مولکول‌های حیاتی می‌پردازد)، بیوشیمی متابولیسم (که واکنش‌های متابولیکی و مسیرهایی را که مواد مغذی در سوخت و ساز طی می‌کنند، بررسی می­کند) و بیوشمی بالینی (که علل بروز بیماری‌ها و ارتباط بیماری‌ها را با مولکول‌های زیستی را مورد مطالعه قرار می‌دهد) می­باشد. رشته­ ی بیوشیمی بالینی، اهمیت بسیار زیادی در تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری­ها دارد که این باعث می­شود همیشه به متخصصانی در این زمینه، چه در حیطه ­ی آموزش و چه در حیطه­ ی پژوهش، نیاز باشد. بنابراین در صورتی که به حیطه­ های ذکرشده و واحدهایی که در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری این رشته ارائه می­شود، علاقه­ مند هستید، همچنین بازار و محیط کار این رشته را می­پسندید، برای کنکور این رشته اقدام نمایید.

پیشنهادات ویژه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دوره های مرتبط