0

معرفی رشته بهداشت عمومی – بازارکار، گرایشات ارشد، آینده شغلی و…

معرفی رشته بهداشت عمومی – بازارکار، گرایشات ارشد، آینده شغلی و…

فهرست مطالب

رشته بهداشت عمومی از رشته­‌های علوم پزشکی است که زیر نظر وزارت بهداشت هر سال پذیرش دانشجو دارد. چند سالی است علاوه بر دانشگاه‌­های دولتی شاهد پذیرش دانشجو در این رشته در دانشگاه­‌های آزاد نیز هستیم. دانش­‌آموزانی که در مقطع دبیرستان رشته­‌ی تجربی را گذرانده‌­اند و داوطلب کنکور تجربی هستند می­توانند در رشته­‌های انتخابی خود گزینه­‌ی بهداشت عمومی را داشته‌­باشند.

در گذشته­‌ی نه چندان دور رشته­‌ای به نام بهداشت عمومی وجود نداشت و دانشجویان به تفکیک جنسیت در دو گروه مبارزه با بیماری­‌ها و بهداشت خانواده پذیرش می­‌شدند. دروس ارائه شده به آقایان در رشته مبارزه با بیماری­‌ها و خانم­‌ها در رشته­‌ی بهداشت خانواده از هم متفاوت بود. اما نتیجه­‌ی تمامی آموزش‌­ها تربیت نیروی متخصص جهت کاهش بیماری‌­ها و حفظ سلامت جامعه بود. می­توان گفت برنامه­‌ریزی به نحوی بود این دو رشته مکمل هم باشند. اما چند سالی است که شاهد حذف و ادغام این دو رشته و شکل گیری رشته­‌ی بهداشت عمومی هستیم.

لازم به ذکر است یادآوری شود هنوز هم بر سر در خیلی از اتاق­‌های مراکز بهداشتی و یا در دفترچه­‌های استخدامی اسم این دو رشته به چشم می­خورد و آقایان در بخش مبارزه با بیماری­‌ها و خانم‌­ها در بخش بهداشت خانواده مراحل استخدامی خود را می‌گذرانند، اما با توجه به تغییرات ایجاد شده تفاوت کار به تفکیک جنسیت کمرنگ شده و یک فارغ‌­التحصیل رشته­‌ی بهداشت عمومی می­تواند در هر دو حیطه­‌ی کاری فعالیت داشته­‌باشد.

تفاوت رشته­‌های بهداشتی

با این که هدف کلیه­‌ی رشته­‌های بهداشتی از جمله بهداشت عمومی، بهداشت محیط، بهداشت حرفه‌­ای، مدیریت خدمات بهداشتی، آموزش بهداشت و… ارتقا سلامت جامعه است، حیطه­‌ی کاری هر یک از این رشته­‌ها از یکدیگر متفاوت می­باشد و متخصصین در هر حرفه‌­ای وظایف کاری تعیین شده­‌ی خود را دارند، که نتیجه آن منجر به بهبود وضعیت سلامتی جامعه می­شود.

به صورت کلی می‌توان گفت تمام رشته‌­های بهداشتی به دنبال این هستند بار بیماری­‌ها را کاهش دهند و از بروز بیماری­‌های مختلف جلوگیری کنند. متخصصین هر رشته گوشه­‌ای از کار را به عهده گرفته‌­اند. همان‌طور که از اسمش پیداست، رشته‌­ی بهداشت عمومی نه آن طور که کل جزئیات سایر رشته­‌ها را شامل شود، اما کلیتی از تمامی رشته­‌های بهداشتی را دربرمی‌گیرد.

 

آموزش در رشته بهداشت عمومی

یک فارغ‌­التحصیل رشته بهداشت عمومی لازم است در تمامی زمینه­‌های بهداشتی مهارت کافی را کسب کرده باشد. مشابه با دیگر رشته­‌های دانشگاهی، یک دانشجوی رشته­‌ی بهداشت عمومی لازم است واحد درس­‌های عمومی را بگذراند. دروس تخصصی ارائه شده نیز با هدف ایجاد مهارت­‌هایی که در نهایت به سلامت جامعه منجر شود می­‌باشد. دانشجویان این رشته علاوه بر گذراندن واحدهای نظری باید واحدهای عملی مرتبط را نیز بگذرانند، که به عنوان کارآموز و با هماهنگی دانشگاه در مراکز بهداشتی و درمانی مهارت­‌های عملی مورد نیاز را نیز کسب می­‌کنند.

دروس نظری ارائه­‌شده آشنایی اولیه­‌ای را با محیط کار برای دانشجو به وجود می­‌آورد. یک دانشجو پس از اتمام دروس نظری و عملی باید با بیماری­‌های واگیر و غیر واگیر آشنایی داشته باشد و مهارت کافی در تشخیص بیماری­‌ها و ارائه اقدامات لازم در خصوص کاهش بیماری یا عوارض آن را داشته باشد، به هر گروه سنی مراقبت­‌های بهداشتی مورد نیاز را به درستی ارائه دهد، علم کافی و توانایی برقراری ارتباط صحیح به منظور آگاهی­‌بخشی و آموزش به جامعه را داشته باشد، صلاحیت لازم در خصوص مدیریت و برنامه‌­ریزی در زمینه­‌ی مسائل بهداشتی را کسب کرده باشد.

اشخاصی که در مقطع کارشناسی پیوسته بهداشت عمومی تحصیل میکنند باید ۱۳۰ واحد را در مدت ۴ سال مطالعه کنند که ۲۰ واحد آن درس عمومی، ۳۲ واحد درس­‌های پایه و اصلی، ۶۰ واحد اختصاصی و اجباری و ۱۶ واحد کارآموزی است. لیست کلیه دروس ارائه شده به شرح زیر خواهد بود:

دروس عمومی، دروس اصلی پایه و دروس اختصاصی بهداشت عمومی شامل:

دروس عمومی بهداشت عمومی شامل:

مبانی نظری اسلام _اخلاق کاربردی (آیین زندگی) _ انقلاب اسلامی _ تاریخ و تمدن اسلامی _ آشنایی با منابع اسلامی _ فارسی عمومی  _  زبان انگلیسی _ تربیت بدنی (1 و 2) _  اندیشه اسلامی (1 و 2)

 

دروس اصلی پایه این رشته شامل:

بیوفیزیک – بیوشیمی – تشریح و فیزیولوژی – اصول و مبانی جامعه­‌شناسی – آمار حیاتی (1 و 2) – اصول و کلیات اپیدمیولوژی – اکولوژی انسانی و بهداشت بین‌­الملل – توان‌بخشی و رفاه اجتماعی – کلیات پزشکی و بهداشت – اصول تغذیه – فارماکولوژی – مصون سازی فعال و انفعالی – اصول و کلیات خدمات بهداشتی – میکروب شناسی 1 (قارچ شناسی و انگل شناسی) – میکروب شناسی 2 (باکتری شناسی و ویروس شناسی)

 

دروس اختصاصی بهداشت عمومی شامل:

روانشناسی و بهداشت روان – بهداشت دهان و دندان – اقتصاد بهداشت – بهداشت دانش­آموزان و مدارس – کاربرد کامپیوتر در تجزیه و تحلیل­های داده­های بهداشتی – نظام­های سلامتی در ایران و جهان – بهداشت سالمندان – مدیریت و نظارت در مراکز بهداشتی درمانی – تکنولوژی آموزشی – اپیدمیولوژی بیماری­های شایع در ایران – حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین سموم آفت کش­ها و کاربرد آن­ها – برنامه­های ملی مبارزه با بیماری­های واگیر – بیماری­های شایع کودکان و طرق پیشگیری از آن – برنامه ملی مبارزه با بیماری­های غیر واگیر و اپیدمیولوژی آن­ها – بهداشت محیط 1 (آب) – بهداشت محیط 2 (فاضلاب و زباله) – بهداشت محیط 3 (مواد غذایی، مسکن، هوا و پرتوها) – بهداشت حرفه­ای – اصول مدیریت در خدمات بهداشتی – بهداشت روانی و اعتیاد – تغذیه کاربردی – بهداشت مادران و کودکان – بهداشت باروری – اصول برنامه­ریزی بهداشتی – آموزش بهداشت و ارتباطات – بیماری­های ارثی و مشاوره ژنتیکی – پاتولوژی جغرافیایی ایران (معرفی بیماری­های شایع) – روش تحقیق در علوم بهداشتی – زبان تخصصی – بهداشت مواد غذایی – اقدامات بهداشتی و کمک­های اولیه در شرایط اضطراری

مسئولیت فارغ التحصیلان رشته بهداشت عمومی

نجات جان یک انسان نجات جامعه است. شاغلین رشته­‌ی بهداشت عمومی نجات­‌گران جامعه‌­اند. یک پیگیری، یک آموزش، یک حساس­‌سازی، جامعه‌­ای را نجات می­دهد. از آن­جا که بهداشت عمومی خدمات قابل ارائه­ای برای تمام سنین و تمام اقشار جامعه دارد، سلامت تمام جامعه زیر نظر فارغ­التحصیلان این رشته می­باشد؛ از بچه‌­ای که هنوز متولد نشده تا سالمندی که مرگ او به هر علتی رخ داده است. برای یک فارغ‌التحصيل بهداشت عمومی تمام مراحل زندگی یک فرد حائز اهمیت است و برای هر مرحله از زندگی تک تک افراد جامعه برنامه­‌های خاص خودش را دارد.

زمانی که فردی مسئولیتی را در قبال کاری بر عهده می­گیرد هر گونه کوتاهی می­تواند منجر به آسیب به کل مجموعه شود. از آن جا که بهداشت عمومی با سلامت و جان انسان‌­ها ارتباط مستقیم دارد، افرادی که پا در این مسیر می­گذارند باید از ابتدای مسیر این را بدانند که هر گونه نقص در کار آن­ها می­تواند زندگی یک فرد را به خطر بیندازد و چه شیرین است بخشیدن زندگی بهتر به هم­نوعان.

فعالیت­‌های شغلی و بازار کار رشته بهداشت عمومی

فارغ­‌التحصیلان رشته­‌ی بهداشت‌ عمومی مانند دیگر رشته‌­های دانشگاه علوم پزشکی امکان به کار گرفته­‌شدن در قالب طرح نیروی انسانی را دارند. طرح برای فارغ‌التحصیلان این رشته به صورت اختیاری می­باشد. از نظر بازار کار نیز به نسبت دیگر رشته‌های بهداشتی از فرصت­‌های شغلی بیشتری برخوردارند. پس از اخذ مدرک می­توانند در مراکز بهداشتی و درمانی و یا در مدارس به عنوان مراقب سلامت مشغول به کار شوند.

همچنین فارغ‌­التحصیلان در رشته بهداشت عمومی می­توانند در حوزه آموزش و پژوهش نیز فعالیت داشته باشند. با توجه به گستردگی مطالب ارائه شده در این رشته، به راحتی این امکان وجود دارد داوطلبین فعالیت در این حوزه، حتی در زمان دانشجویی نیز در بخش­‌های مختلف مرتبط با سلامت به تحقیق و پژوهش بپردازند و از این طریق علاوه بر تقویت رزومه­‌ی کاری خود، درآمد زایی نیز داشته باشند. در همین راستا آموزش پروپوزال نویسی ژیوارآموزان را برای شروع پژوهش به شما پیشنهاد میکنیم.

ادامه مسیر برای فارغ‌التحصیلان بهداشت عمومی

آن چه که در انتظار یک کارشناس بهداشت عمومی می­باشد تقریبا مشابه با دیگر رشته‌­های علوم پزشکی است. بعضی­‌ها جذب شدن و ورود به بازار کار را ترجیح داده و برخی ادامه تحصیل را. از آن جا که به نسبت دیگر رشته­‌های بهداشتی، بهداشت عمومی از نظر وضعیت کار شرایط بهتری دارد. با توجه به محل انتخابی به فاصله نسبتا کوتاهی امکان جذب‌ ­شدن به عنوان نیروی طرح وجود دارد. اما بعد از گذراندن طرح هیچ آینده­‌ی تضمین شده­ای برای این رشته وجود ندارد.

از آن جا که این رشته عمومی می­باشد و به عنوان مثال مانند پرستاری نیست که فرضا در بخش تزریقات می­توانند در درمانگاه‌های خصوصی نیز مشغول به کار شوند، پس از پایان طرح امیدی برای جذب شدن در سایر بخش ها وجود ندارد و تنها راه دوباره شاغل شدن با مدرک تحصیلی مرتبط، شرکت در آزمون­‌های استخدامی می­باشد. در آزمون­‌های استخدامی نیز پذیرش این رشته نسبت به دیگر رشته‌­های بهداشتی بیشتر اما نسبت به دیگر رشته­‌های علوم پزشکی ازجمله پرستاری، مامایی و رشته‌­های بیمارستانی بسیار کمتر است.

گرایشات ارشد و دکتری رشته بهداشت عمومی

برای آن دسته از کارشناسان نیز که قصد ادامه تحصیل را دارند امکان تحصیل در گرایش‌­های مختلف در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری وجود دارد. که اسامی رشته ها به شرح زیر می باشد:

آموزش بهداشت_ آمار زیستی _ اپیدمیولوژی_ اقتصاد بهداشت (گرایش توسعه بهداشت و درمان– سیاستگذاری و برنامه ریزی بهداشت و درمان) _ اکولوژی انسانی_ انفورماتیک پزشکی_ ارزیابی فناوری سلامت  _ بهداشت و ایمنی موادغذایی_ تاریخ علوم پزشکی_ حشره‌­شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین_ رفاه اجتماعی _ زیست فنآوری پزشکی_ سم شناسی_ سلامت سالمندی_ علوم تغذیه_ علوم تغذیه در بحران و حوادث غیر مترقبه_ علوم بهداشتی در تغذیه _ فیزیولوژی _کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی_ فناوری اطلاعات سلامت _ مدیریت خدمات بهداشتی درمانی_ مهندسی بهداشت محیط _ مدیریت توانبخشی _ نانوتکنولوژی پزشکی.

از موارد قابل ذکر و برای بعضی از داوطلبین خوشحال‌­کننده این است که امکان ادامه تحصیل یا حتی جذب شدن در بازار کار با مدرک بهداشت عمومی در کشورهای خارجی نیز وجود دارد. همچنین امکان شرکت در آزمون لیسانس به پزشکی نیز برای دارندگان مدرک این رشته وجود دارد..

از دانشجویی تا بازنشستگی در این رشته

به نقل از یکی از اساتید این رشته حتی اگر هیچ آینده کاری تضمین شده‌­ای در انتظار دانشجویان بهداشت عمومی نباشد، آن قدر اطلاعات علمی مفید در حوزه سلامت طی چهار سال دوره کارشناسی به دانشجویان این رشته ارائه می­شود که می­تواند سلامت فراگیر و اطرافیانش را تحت تاثیر قرار دهد.

یک کارشناس بهداشت عمومی تمام اصول داشتن یک زندگی سالم را می­داند و استفاده­‌ی صحیح از این علم می­تواند تاثیر مثبت و قابل ملاحظه‌­ای در سبک زندگی او و اطرافیانش داشته باشد. در صورت جذب شدن در سیستم بهداشتی نیز امکان به اشتراک گذاری این اطلاعات صد چندان می­شود.

افرادی را در نظر بگیرید که از نظر سطح فرهنگ، سطح تحصیلات، وضعیت مالی، محیط زندگی و… تفاوت­‌های زیادی دارند. جمعیت هدف یک کارشناس بهداشت عمومی تمامی این قشرهای مختلف را شامل می­شود که باید مسئولیت سلامت آن­ها را بر عهده بگیرد. واکسیناسیون، پایش رشد و تکامل، بیماریابی، مراقبت در گروه‌­های سنی مختلف، آموزش، برنامه ریزی، مداخله و مدیریت. همه‌­ی این­ها در کنار هم برنامه­‌ی کاری یک بهداشت عمومی را شامل می­شود، که با توجه به موقعیت شغلی‌­اش بخشی از کار را بر عهده می‌گیرد.

بهداشت عمومی شاید جز مشاغل سخت به حساب نیاید، اما هر کاری سختی­‌ها و در کنارش شیرینی­‌های خودش را دارد.

حجم کاری به نسبت بالا، استرس کاری، پایش و ارزیابی­‌های مستمر، پیش‌­آمدن برنامه­‌های کاری جدید و تکراری­‌شدن کارها شاید گاهی اوقات خسته­‌کننده باشد. اما در ارتباط بودن با مردم و تلاش برای ساختن زندگی بهتر برای آن­ها حس خوبی را به همراه می‌­آورد که 30 سال کار در این حوزه را شیرینی می­بخشد.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ضبط پیام صوتی

زمان هر پیام صوتی 5 دقیقه است